مطالعهای بر وابستگی به حزب سیاسی به عنوان ابزاری برای ارتقای برابری جنسیتی و مشارکت سیاسی زنان در قزاقستان
زلان یسهیویچ نوربایف گروه مطالعات منطقهای، دانشگاه ملی اوراسیا، آستانه، قزاقستان
گلمیرا ژولماگامبتوونا سولتانگازی گروه آموزش عمومی، دانشگاه ماکسوت ناریکبایف، آستانه، قزاقستان،
بایورژان سریکوویچ سریقبایف گروه علوم سیاسی، دانشگاه ملی اوراسیا، آستانه، قزاقستان
چکیده
هدف این مقاله شناسایی سازوکارهای اصلی برای ترویج مشارکت بیشتر زنان قزاقستانی در مقامات قانونگذاری بر اساس مطالعه رقابت احزاب سیاسی در سال 2023 است.
این مقاله به بررسی راههای افزایش مشارکت زنان در زندگی سیاسی قزاقستان میپردازد. این مطالعه تجربی شامل مجموعاً 18 زندگینامه از معاونان/نامزدهای زن در فهرستهای حزبی است که به نهاد قانونگذاری انتخاب شدند. تحلیل محتوا نیز برای بررسی برنامههای پیش از انتخابات احزاب سیاسی انجام شد.
یافتهها – این مطالعه نشان داده است که حزب سیاسی، منبع اصلی برای ترویج برابری جنسیتی و مشارکت زنان در فرآیند تصمیمگیری است. هر 18 معاون زن مجلس، مجلس سفلی پارلمان، عضو احزاب سیاسی هستند. یافتهها نشان میدهد که نامزدهای زن بدون وابستگی حزبی نتوانستند وارد نهاد نمایندگی شوند. نتایج مبارزات انتخاباتی سال 2023 شواهدی برای تعیین نظم جنسیتی در فضای سیاسی قزاقستان ارائه داد. حزب به کانالی مؤثر برای ترویج مشارکت زنان در پارلمان کشور تبدیل شده است. در مقایسه، در حوزههای انتخابیه تکنماینده، هیچ زنی نتوانست به نهاد منتخب راه یابد.
اصالت/ارزش – این مطالعه به ادبیات برابری جنسیتی و مشارکت سیاسی زنان در قزاقستان کمک میکند و ممکن است برای سایر کشورها مرتبط باشد. همچنین دارای اهمیت عملی و مفاهیم سیاستی برای دولت و احزاب سیاسی است.
واژههای کلیدی – برابری جنسیتی، نمایندگی زنان در سیاست، مشارکت سیاسی، احزاب سیاسی، زندگینامه سیاسی، برنامههای حزبی، قزاقستان
مقدمه
رواندا، نیوزیلند، مکزیک، نیکاراگوئه، امارات متحده عربی و ایالات متحده آمریکا رشد بالایی در نمایندگی زنان در نهادهای قانونگذاری نشان دادهاند. روند گنجاندن زنان در رواندا با تعیین سهمیه 30 درصدی برای زنان در مناصب انتخابی در سال 2003 آغاز شد (مجمع جهانی اقتصاد، 2023). زنان 61.3 درصد از پارلمان رواندا را تشکیل میدهند و رواندا را نه تنها به اولین کشور در آفریقا از نظر نمایندگی زنان در پارلمان، بلکه به کشور پیشرو در سراسر جهان تبدیل کرده است (سازمان ملل متحد زنان، 2023). هند نیز سناریوی مشابهی را دنبال میکند، زیرا در سال 2023 مصوبهای را برای اختصاص 33 درصد از کرسیها در مجلس سفلی پارلمان و مجالس ایالتی برای زنان تصویب کرد. نظام انتخاباتی هند روند مثبتی پیوسته را نشان میدهد. احتمالاً تحقق اصل نمایندگی متناسب تا سال 2029 محقق خواهد شد (سازمان ملل متحد زنان، 2023).
حقوق و فرصتهای برابر مردان و زنان در قزاقستان توسط قانون جمهوری قزاقستان، "در مورد تضمینهای دولتی حقوق و فرصتهای برابر برای مردان و زنان" تحت مفهوم سیاست خانواده و جنسیتی تا سال 2030 تنظیم میشود. ماده 1، بند 2 (قانون جمهوری قزاقستان، 2009) برابری جنسیتی را به عنوان یک وضعیت حقوقی تعریف میکند که حقوق و فرصتهای برابر برای مردان و زنان و دسترسی مؤثر به مشارکت در عرصههای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، عمومی و فرهنگی زندگی را بدون در نظر گرفتن جنسیت آنها تضمین میکند. معرفی حداقل سهمیه 30 درصدی برای گنجاندن جوانان زیر 35 سال، زنان در تمام سنین و افراد دارای معلولیت در فهرستهای انتخاباتی، گامی مهم در پرداختن به مسئله جنسیتی است.
در سال 2021، قانون انتخابات نیز اصلاح شد تا حداقل 30 درصد برای زنان و جوانان در نظر گرفته شود. این سهمیه زمانی اعمال میشود که احزابی که وارد مجلس میشوند، در درون خود تصمیم بگیرند که دقیقاً چه کسانی کرسیهای به دست آمده را دریافت خواهند کرد (قانون اساسی جمهوری قزاقستان، 1995). در سال 2022، دسته سوم، افراد دارای معلولیت، به دو دسته شهروندان اضافه شد. بر اساس ماده 89، بند 4: "در فهرست حزب، تعداد نمایندگان سه دسته: زنان، جوانان، افراد دارای معلولیت، در مجموع، نباید کمتر از سی درصد از کل تعداد نامزدهای موجود در فهرست باشد" (قانون اساسی جمهوری قزاقستان، 1995). در عین حال، قانون، احزاب را ملزم به گنجاندن هر سه دسته از شهروندان در فهرستها نمیکند و نسبت درصد آنها را تعیین نمیکند. به همین دلیل، عدم تقارن بر اساس نتایج مبارزات انتخاباتی سال 2023 وجود داشت.
در قزاقستان، علیرغم تلاشها برای مطابقت با استانداردهای بینالمللی، مشارکت زنان در تصمیمگیریهای سیاسی ناکافی باقی مانده است. مبارزات انتخاباتی سال 2023 (کمیسیون مرکزی انتخابات جمهوری قزاقستان، 2023) فرصتی برای تحلیل نظم جنسیتی در فضای سیاسی قزاقستان با نشان دادن نتایج زیر فراهم کرد. نسبت زنان در مجلس هشتم کمتر از مجالس قبلی بود. کل تعداد معاونان زن به 30 درصد نرسید که میتوان آن را با این واقعیت توضیح داد که سهمیه به دو دسته دیگر از جمعیت، جوانان و افراد دارای معلولیت، گسترش یافت.
از شش حزبی که پس از مبارزات انتخاباتی سال 2023 وارد مجلس شدند، تنها دو حزب از آستانه سهمیه 30 درصدی زنان عبور کردند. اینها حزب Respublika و حزب مردم قزاقستان (PPK) هستند. در عین حال، تحلیل اسناد برنامه پیش از انتخابات نشان داد که PPK مدافع اصلی حقوق و آزادیهای زنان است. حزب حاکم آمانات تمرکز خود را بر حل بسیاری از مشکلات مربوط به مسائل خانوادگی، جمعیتی و زنان اعلام کرد، اما کمترین تعداد زنان را به مجلس فرستاد.
هیچ یک از زنان خودگردانی که وابسته به هیچ حزبی نیستند، به مجلس انتخاب نشدند. این با نتایج این مطالعه تأیید میشود، بر اساس آن تنها کانال مؤثر برای ارتقاء به بالاترین نهاد نمایندگی در وضعیت فعلی، عضویت در یک حزب سیاسی است. تغییرات در سیاست جنسیتی قزاقستان در درجه اول به دلیل ابتکارات مقامات و آرزوهای آنها برای پیروی از دستور کار جهانی در این موضوع است. هدف این مطالعه شناسایی سازوکارها و ابزارهای اصلی برای ترویج بیشتر زنان قزاقستانی به مقامات قانونگذاری بر اساس مثال رقابت احزاب سیاسی در سال 2023 است.
مرور ادبیات نظری
چارچوب نظری
این مطالعه بر اساس نظریه نخبگان توسط بست و هیگلی (2018) است. در نظام سیاسی مدرن قزاقستان، نخبه به دلیل گنجاندن مشارکت زنان شکل میگیرد. مطابق با نظریه نخبگان، پیشرفت زنان در سیاست بر اساس اصل "نخبگان متحد از نظر توافقی" رخ میدهد. این سیستمها از نظر ساختاری یکپارچه، متمرکز در بخشهای متمایز از نظر عملکرد هستند. آنها با تقریب به هنجارهای مشترک رفتار سیاسی در میان نخبگان جدا از هم که برای حمایت از رأی دهندگان از نظر اقتصادی موفق که مستعد تغییرات ناگهانی در وضعیت موجود نیستند، مشخص میشوند. علاوه بر این، اعضای چنین نخبگانی به یک توافق ضمنی در مورد هنجارها و قوانین رفتار سیاسی دست یافتهاند. مسئله شکلگیری یک نخبه سیاسی زن، گفتمانی در جامعه دانشگاهی است. کانتولا (2019) نقاط قوت سازمانهای زنان احزاب سیاسی را در ترویج مسائل اصلی برابری جنسیتی در فنلاند برجسته کرد. با این حال، هم "فمینیسم" و هم "سیاست" سازمانهای زنان احزاب سیاسی که به طور سنتی در فنلاند و سایر کشورهای اروپایی مشهود بودهاند، اکنون منسوخ در نظر گرفته میشوند و این تناقض به طور انتقادی در این مقاله مورد بررسی قرار میگیرد. به گفته برخی از محققان روسی، احزاب را میتوان کانال اصلی ترویج زنان در سیاست در نظر گرفت (پوشکاروا، 2008). بر اساس نظریه انتخاب عقلانی، نامزدها تنها در صورت کاربرد، ممکن است برای مناصب مختلف نامزد شوند. نوریس و لاوندوسکی (2004) معتقدند که این فرصتها توسط وضعیت نهادی و سیاسی و همچنین توسط ساختار خاص مناصب انتخابی و قوانین تعیین میشوند. از این رو، اهمیت اساسی به ارزشهای مسلط در یک جامعه خاص داده میشود، که به نوبه خود بر نقشهای اجتماعی و سیاسی زنان و مردان تأثیر میگذارد. به گفته محققان، هرچه سطح توسعه اقتصادی بالاتر باشد، دولت دموکراتیکتر است (اینگلهارت و نوریس، 2010). مشارکت نسبتاً پایین زنان در سیاست و تصمیمگیری، به گفته تعدادی از محققان، در درجه اول میتواند با موقعیت اجتماعی-اقتصادی زنان توضیح داده شود (گنیداش، 2007). تنظیم مجدد نظم جنسیتی بسیار کند است، زیرا "جنسیت همچنان از منشور عملکردهای تولیدمثلی و بیولوژیکی جنسها دیده میشود" (پوشکاروا، 2008، ص. 119). مطالعهای توسط محققان روسی که به ترویج زنان به بالاترین ردههای قدرت اختصاص دارد نیز میتواند مورد توجه قرار گیرد. سطح پایین مشارکت زنان روسی در سیاست، به گفته ژیدکوا (2003)، ناشی از نفوذ قوی احزاب و رهبران آنها است. کاربرد تجربه و رویههای خارجی برای کاهش شکاف جنسیتی در عرصه سیاسی در هربوت (2014) تحلیل شده است. بر اساس تحلیل تطبیقی، تز مربوط به تأثیر ویژگیهای حزب بر نمایندگی جنس زن در نهادهای پارلمانی حفظ شده است. ویژگیهای خاص جنسیتی نهادهای نمایندگی روسیه در سطح منطقهای توسط کولسنیک (2021، ص. 470) مورد تحقیق قرار گرفته است. بر اساس مطالعات تجربی مسیرهای شغلی، کولسنیک نتیجه گرفت که "زنان به نهادهای دولتی راه مییابند"، اما نخبه سیاسی بر اساس اصل بسته شکل میگیرد. بنابراین، هیچ "خارجی" در سیاست وجود ندارد. علاوه بر این، هیچ رقابت سیاسی بازی وجود ندارد. از دهه 1990، سهمیههای جنسیتی برای بهبود برابری زنان معرفی شده است. در سال 2023، کیم و فالون (2023) اثرات فراملی و طولی بر نگرشها نسبت به سیاستمداران زن و سازوکاری که از طریق آن سهمیههای جنسیتی تخصیص مییابد را بررسی کردند. با استفاده از مدلسازی چند سطحی در 87 کشور، آنها بررسی کردند که چگونه انواع مختلف سهمیهها، با ویژگیها و سطوح قدرت متفاوت، ادراکات از زنان در سیاست را شکل میدهند. در مقاله آسانبکوا و کارابایوا (2022)، چندین نمونه از نقض اصول جنسیتی مندرج در قانون اساسی جمهوری قرقیزستان از طریق تحلیل قوانین اساسی و حقوقی دولت قرقیزستان به منظور شناسایی هنجارهای تثبیت کننده اصل برابری حقوق و آزادیها برای مردان و زنان در تمام مناطق جمهوری قرقیزستان وجود دارد. برای نقش سیاسی زنان، تحلیل روابط جنسیتی نشان میدهد که یک مورد جدید توسط احزاب سیاسی در نظام سیاسی ازبکستان وارد سیستم نامزدی نامزدها شده است (اچیلووا، 2022). ماده 22 قانون انتخابات با مقرره جدیدی تکمیل شد: "تعداد زنان نباید کمتر از سی درصد از کل تعداد نامزدهای معاونت از احزاب سیاسی باشد" (اچیلووا، 2022). از این رو، نهاد سهمیههای خصوصی برای نامزدی احزاب سیاسی توسط قوانین ملی ازبکستان تحمیل شده است. از 1 ژانویه 2022، ازبکستان با سهم 32.7 درصدی زنان در مجلس عالی، در رتبه 45 از بین 190 پارلمان جهان قرار دارد.
برابری جنسیتی و اشتغال سیاسی زنان در قزاقستان
در قزاقستان، نایزبایوا و یسیم (2022، ص. 59) خاطرنشان کردند که "امروز، اکثریت زنان قزاقستانی برای اهمیت ارزشها و رفتارهای سنتی تعیین شده توسط آداب و رسوم قومی و مذهبی برای زنان، ارزش زیادی قائل هستند". با این حال، برابری جنسیتی در جمهوری قزاقستان توسط نویسندگان مقاله در مورد شناسایی مسائل جنسیتی از منظر اجرای استراتژی برابری جنسیتی در کشور برای دوره از سال 2006 تا 2016 مورد توجه قرار گرفته است. نتایج مقاله بحثبرانگیز است. از یک سو، نویسندگان ادعای عدم امکان نظم جنسیتی سنتی و جامعهپذیری جنسیتی را دارند. از سوی دیگر، یافتهها همچنین نشان میدهد که وضعیت در جمهوری قزاقستان بسیار به آرامی به سمت برابری جنسیتی تغییر میکند (شلومنتسوا و همکاران، 2019).
ادغام زنان در سیاست هم با کلیشههایی که زنان برای رهبری مناسب نیستند و هم با پدیده "قفس خانوادگی" مسدود شده است. یعنی زمانی که خانواده پدرسالار نه تنها موانع خارجی بلکه موانع داخلی را نیز برای رهبری زنان در سیاست ایجاد میکند (لیپوکا و همکاران، 2023). کار لیپوکا و دیگران اولین مطالعه بین فرهنگی از کلیشههای جنسیتی در مورد رهبران سیاسی است که کشورهای پسا سوسیالیستی آسیای مرکزی و اروپای مرکزی را در بر میگیرد. جالب توجه است، Potluri و همکاران. (2016) وجود یک هرم معمولی از تعصب جنسیتی را گزارش میدهند، بر اساس آن زنان باید به طور خودکار سطوح پایین و میانی را در سلسله مراتب سیاسی و مدیریتی اشغال کنند. علیرغم این واقعیت که در زمینه قانونی، دولت قوانینی را با هدف تضمین حقوق برابر تدوین میکند، اما مسئله جنسیتی ارتباط خود را از دست نمیدهد (مونیروزامان و قاضی، 2019).
مسئله مشارکت زنان در روند سیاسی توسط دانشمند علوم سیاسی قزاقستانی، تلگنوا، بررسی شده است. به گفته نویسنده، علیرغم تمایل مقامات به رعایت هنجارها و الزامات بینالمللی در مورد برابری جنسیتی، مشارکت زنان در فرآیندهای تصمیمگیری سیاسی بسیار پایین است. در واقعیت، احزاب سیاسی نقش واسطهای در توسعه برابری جنسیتی ایفا میکنند. اما این احزاب هستند که سازوکارهایی برای ترویج نامزدها برای مناصب سیاسی از طریق گنجاندن آنها در فهرستهای انتخاباتی دارند (تلگنوا، 2021).
ترویج سیاست جنسیتی در قزاقستان به سازمانهای غیردولتی و بینالمللی نسبت داده میشود. دولت قزاقستان اغلب با سازمانهای مردمنهاد متمرکز بر برابری جنسیتی همکاری میکند. اما حتی در این مورد، همکاری محدود به مسائل اجتماعی زنان است. برابری جنسیتی اغلب به عنوان نمایندگی زنان در نهادهای دولتی درک میشود. با این حال، به این ترتیب، یک رویکرد رسمی تکامل یافته است، زیرا هدف توسعه جنسیتی، مشارکت فعال زنان در تصمیمگیری در تمام حوزههای سیاست، از جمله تخصیص منابع است.
موضوع برابری جنسیتی و مشارکت زنان در روند سیاسی به اندازه کافی در تاریخنگاری خارجی مورد مطالعه قرار گرفته است. در اروپای شرقی، تجربه غلبه بر نابرابری جنسیتی از دهه 1990 شرح داده شده است. تحقیق نویسندگان روسی، شیوههای رسیدن زنان به قدرت را بررسی میکند، جایی که احزاب سیاسی نقش محوری دارند. محققان آسیای مرکزی عمدتاً بر تحلیل اقدامات هنجاری تنظیم کننده نمایندگی زنان در بالاترین مقامات تمرکز دارند. در قزاقستان، محققان نگران مسائل مربوط به تأثیر سنتها و آداب و رسوم، کلیشههای غالب در جامعه بر تضمین حقوق و فرصتهای برابر در سیاست بین زنان و مردان هستند.
این مطالعه شکاف تحقیقاتی را به شرح زیر پر میکند. اولاً، این مقاله سازوکارها و ابزارهای اصلی برای ترویج زنان در مجلس را شناسایی میکند. مبارزات انتخاباتی سال 2023 برای اولین بار در حال تجزیه و تحلیل است. در این رقابت انتخاباتی، تحلیل اسناد برنامه احزاب سیاسی به منظور شناسایی موضوعات مربوط به برابری جنسیتی انجام میشود. سپس، این اطلاعات با تعداد زنانی که از طریق فهرستهای حزبی به مجلس راه یافتهاند مرتبط میشود و نشان میدهد که شعارهای اعلام شده در رقابت انتخاباتی تا چه اندازه در تعداد زنان از احزاب سیاسی خاص در قوه مقننه منعکس شده است. دوم، با کمک تحلیل ساختاری و زندگینامهای، مسیرهای شغلی معاونان زن تحلیل میشود.
روش تحقیق
دانشمندان بر این باورند که مطالعه ویژگیهای اجتماعی-جمعیتی نخبه سیاسی رویکرد غالب در نخبهشناسی مدرن است. اولاً، دادههای زندگینامهای در دسترس هستند. ثانیاً، آنها میتوانند به اندازه کافی مسیر شغلی نخبه سیاسی را توصیف کنند (بست و هیگلی، 2018). یکی از روشهای کیفی مؤثر، روش ساختاری-زندگینامهای به نظر میرسد. اتخاذ این روش امکان بررسی دقیق هم ویژگیهای فردی و هم ساختار معمولی مسیر زندگی زنانی که به قدرت رسیدهاند را فراهم کرد.
این مطالعه بر اساس دادههای ثانویه شامل زندگینامههای معاونان / نامزدها که در حوزه عمومی نشان داده شده است، استوار است: در وب سایتهای پارلمان جمهوری قزاقستان و سیستم اطلاعاتی "پاراگراف" تحت پارلمان جمهوری قزاقستان (2023). زندگینامهها شامل اطلاعات مختصر در مورد مسیر زندگی نامزدهای زن از جمله جزئیات مربوط به تحصیلات، مسیر شغلی و وضعیت تأهل آنها است. زندگینامههای رسمی بیش از دو صفحه نیستند. نویسندگان همچنین ویژگیهای اصلی اجتماعی نامزدها را شناسایی کردند. گام بعدی تعیین سناریوی معمولی ورود به قدرت بود. در مجموع 18 زندگینامه از نامزدهایی که به نهاد قانونگذاری انتخاب شدند، تحلیل شد.
تحلیل محتوا برای تحلیل برنامههای پیش از انتخابات احزاب سیاسی به کار گرفته شد. متون برنامههای پیش از انتخابات و اسناد مبارزاتی پلتفرمهای حزبی مورد مطالعه قرار گرفت و فراوانی طرح مسائل مربوط به برابری جنسیتی در آنها شمارش شد. تحلیل محتوای متون تعداد ارجاعات به عبارات زیر را نشان داد: جنسیت، زنان، خانواده، کودکان، خشونت خانگی و غیره.
یافتهها و بحث
وضعیت فعلی در عرصه حزبی قزاقستان
در سال 2023، اکثریت نظام حزبی سیاسی به روند انتخاباتی بازگردانده شد. این به گنجاندن تعداد زیادی از زنان توسط احزاب سیاسی در فهرستهای حزبی آنها کمک کرد. در آغاز مبارزات انتخاباتی، 80 زن در فهرستهای حزبی برای انتخابات مجلس وجود داشت. تعداد زنان در قزاقستان بیش از 51 درصد است. از این رو، جمعیت زنان اکثریت بدنه رأی دهنده را تشکیل میدهند. در نتیجه، مهم است که برنامهها و سخنرانیهای نامزدهایی که از احزاب سیاسی یا به طور مستقل سخنرانی میکنند، دارای ویژگیهای جنسیتی باشند.
مبارزات انتخاباتی سال 2023 "عامل زنانه" را در زندگی سیاسی کشور مرتبط کرده است. فرآیندهای دموکراتیک نیازمند توسعه برابری جنسیتی هستند. نقش احزاب در این فرآیند آشکار است. با در نظر گرفتن سهمیه 30 درصدی، احزاب قزاقستانی ترکیب خود را به منظور برآورده کردن الزامات سهمیه به روز کردهاند. در عین حال، احزاب نمیتوانند مسائل جنسیتی را از نظر مشارکت سیاسی زنان نادیده بگیرند. اسناد سیاستی و مطالب مبارزاتی از نظر بررسی دستور کار جنسیتی، چگونگی ترجمه آن هم به رژیم سیاست واقعی و هم به اسناد قانونی، از اهمیت ویژهای برخوردار هستند.
برنامه حزب آمانات در سال 2023 به روز شد. این حزب که بر فضای سیاسی تسلط دارد، تلاش میکند تا به منافع همه بخشهای جامعه خدمت کند. در نسخه جدید، این برنامه شامل 10 بخش - درخواستهایی است که به نظر آنها موضوعات مرتبط را پوشش میدهد: از بومشناسی، توسعه روستاها تا توجه ویژه به نسل جوان. تاکید اصلی در سند حزبی او بر بخش اجتماعی است. از 10 بخش - درخواستهای برنامه حزب آمانات، شماره 7 "بخشی از یک جامعه متحد با ارزشهای مشترک بودن" به مسائل زنان اختصاص دارد و حاوی اصطلاحات جنسیتی است. تحلیل محتوای متن برنامه تعداد دفعات ذکر کلمات زیر را نشان داده است:زمینه این دو تز بر توسعه پتانسیل زنان سیاستمدار و مشارکت آنها در زندگی کشور تاکید دارد. در مورد اول، حقوق زنان در میان سایر ارزشهای ذکر شده از نظر رعایت آنها اعلام شده است: اصول اخلاقی سنتی، زبانهای دولتی و بومی، توانایی درک و احترام به تمام دیدگاهها. در مورد دوم، حزب آمانات ادعا میکند که مشارکت فعال زنان در مدیریت دولتی نیاز به گسترش دارد. این شامل ایجاد یک فرهنگ فراگیر و برابری جنسیتی است، جایی که حقوق و موقعیتها بر اساس مهارتها به جای جنسیت تخصیص مییابند. حزب آک ژول برنامه خود را در فوریه 2023 به روز کرد. این حزب خود را یک نیروی سیاسی راست-لیبرال میداند. بر اساس آمار، زنان در حال حاضر 36 درصد از کل اعضای حزب را تشکیل میدهند. علیرغم رعایت هنجار سهمیه 30 درصدی، هیچ زنی از حوزه رسانه در حزب وجود ندارد، یعنی افراد شناخته شدهای که واقعاً در فعالیتهای سیاسی درگیر باشند. کنگره فهرست حزب نامزدهای معاونت مجلس پارلمان جمهوری قزاقستان را تأیید کرد. 54 نفر به عنوان نامزد معاونت مجلس بر اساس فهرستهای حزبی تأیید شدند که از این تعداد 15 نفر زن بودند. تا آنجا که به دامنه برنامه حزب مربوط میشود، مسائل جنسیتی را مفهومسازی نمیکند. هیچ اصطلاح جنسیتی در متن وجود ندارد. تحلیل محتوای متن 7 بار ذکر کلمه "خانواده، مربوط به خانواده" را نشان میدهد. اما مفاهیمی مانند "جنسیت"، "زن"، "کودکان"، "سوء استفاده"، "خشونت خانگی" وجود ندارد. دستور کار فعلی جنسیتی در سند سیاست منعکس نشده است. لازم به ذکر است که آک ژول خود را جانشین قانونی میراث سیاسی حزب آلاش میداند. آلاش بیش از 100 سال پیش در برنامه خود که در سال 1917 منتشر شد، به مشکل زنان پرداخته است، جایی که مسائل زنان کل یک بخش را به خود اختصاص داده است. PPK یکی از احزابی است که فعالانه حقوق و آزادیهای زنان را ترویج میکند. به عنوان نتایج ملموس فعالیتهای آنها در دورههای قبلی مجلس پارلمان، برنامه انتخاباتی PPK از جنبش زنان برای بازنشستگی در 58 سالگی حمایت کرد. در نتیجه، بازنشستگی در سن 61 سالگی به مدت 5 سال به حالت تعلیق درآمده است. PPK معتقد است که زنان باید در تمام نهادهای دولتی حضور داشته باشند. برنامه کمونیستهای سابق این بود که جایگاه پزشکان و پرستاران، معلمان پیش دبستانی و مراقبان کودک، مربیان و مربیان را ارتقا دهند. دستور کار جنسیتی PPK را میتوان به چند واحد موضوعی تقسیم کرد - صندوق زایمان و کمک به خانوادههای پرجمعیت، کاهش سن بازنشستگی و مبارزه با خشونت خانگی. PPK از توسعه برنامه دولتی برای ساخت مسکن رایگان برای خانوادههای پرجمعیت در روستاها حمایت میکند. در راستای اجرای برنامه توسعه روستایی، این امر تعداد زیادی از مسائل اجتماعی در مناطق شهری مانند بیکاری، کمبود جا در مهدکودکها و مدارس را حل خواهد کرد. PPK از افزایش پنج برابری پرداختها برای تولد فرزند و کمک هزینه مراقبت از کودک، پرداخت ماهانه به مادران در خانوادههای تک والدینی برای کودکان زیر سه سال، توسعه و افزایش تعداد مراکز تخصصی برای زنان باردار حمایت میکند. PPK به عنوان کمک اجتماعی به کودکان خانوادههای پرجمعیت، قصد دارد تحصیل رایگان در موسسات آموزش عالی و متوسطه را فراهم کند، هزینههای مربوط به باشگاههای ورزشی و خلاقانه را از طریق برنامه Artsport جبران کند. این حزب از کاهش سن بازنشستگی برای زنان به 58 سال و برای زنانی که بیش از 4 فرزند دارند به 55 سال حمایت میکند. یکی دیگر از وعدههای PPK ارائه حمایت به خانوادههای تک والدینی و ایجاد صندوق دولتی نفقه است. در راستای مبارزه با خشونت خانگی، نامزدهای PPK مسئله ارائه کمک حقوقی و روانشناختی به زنان را بسیار مهم میدانند. علاوه بر این، تشدید مجازاتهای کیفری برای چنین تخلفاتی نیز ضروری تلقی میشود. به نظر نمایندگان حزب دموکراتیک خلق Auyl، نقل مکان به شهر برای بسیاری از ساکنان روستا، به ویژه برای زنان و جوانان، به یک "بلیط یک طرفه" تبدیل شده است. بنابراین، حزب Auyl برای بازسازی و توسعه زیرساختهای روستا، قصد دارد یک رویکرد یکپارچه و سیستماتیک را به کار گیرد. یکی از اقدامات اتخاذ شده، بهبود وضعیت اجتماعی زنان از روستاها، ایجاد شرایط راحت برای آنها است. علاوه بر این، آنها قول میدهند که از کارتهای پرداخت غذا برای خانوادههای کم درآمد و نمایندگان گروههای اجتماعی آسیب پذیر استفاده کنند. در مقایسه با برنامه انتخاباتی سال 2021، میتوان گفت که در آن زمان شکافی در مسائل مربوط به برابری اجتماعی و جنسیتی وجود داشت. بنابراین، این برنامه شامل مواردی مانند کاهش سطح آستانه برای به دست آوردن وضعیت "مادر چند فرزند" (بالای 3 فرزند)، و همچنین تعیین سن بازنشستگی برای مادران چند فرزند پس از رسیدن به 53 سالگی با پرداخت مستمری پایه بود. توسعه شاخص رفاه خانواده برای بهبود کیفیت زندگی در مناطق روستایی؛ معرفی نهاد حمایت از خانواده در یک وضعیت دشوار زندگی؛ پرداخت سرمایه تضمین شده کودکان، از بدو تولد تا سن 18 سالگی، به جای پرداختهای کوتاه مدت ناکارآمد؛ تضمین دسترسی برابر خانوادههای دارای فرزند به خدمات آموزشی در سطوح اجباری و اضافی.
نامزدهای حزب سوسیال دموکراتیک ملی (NSDP) توجه قابل توجهی به حمایت اجتماعی دارند. آنها از تصویب قانون کار جدیدی حمایت میکنند که نابرابری جنسیتی در محاسبه دستمزد برای افرادی که موقعیتهای مشابه دارند و وظایف یکسانی را انجام میدهند، از بین ببرد. آنها همچنین قصد دارند سن بازنشستگی زنان را به 58 سال کاهش دهند و روز کاری زنان دارای فرزند را یک ساعت کاهش دهند. در بخش سوم برنامه، حزب Respublika تشکیل یک فضای فرهنگی واحد از مردم قزاقستان بر اساس ارزشهای خانوادگی را وظیفه اصلی خود میداند.
الگوی تاریخی نمایندگی زنان در مجلس پارلمان در جدول 1 نشان داده شده است.
در مقایسه با دورههای قبلی، پویایی مثبت تنها از دوره ششم به بعد مشهود بوده است. با این حال، انتخابات اخیر کاهش نسبت زنان در مجلس سفلی پارلمان را نشان داد.
به منظور ردیابی پویایی تغییرات در تعداد زنان در پارلمان، لازم است دادههای آماری برای هر سال در نظر گرفته شود، زیرا ارتقاء زنان به بالاترین قدرت قانونگذاری تنها به کمپینهای انتخاباتی محدود نمیشود (شکل 1). به عنوان مثال، هر سه سال یک بار، اعضای پارلمان جابجا میشوند. شکل 1 افزایش عمومی در
نمایندگی زنان در پارلمان را از سال به سال نشان میدهد. اما این تنها به دلیل سنا، مجلس اعلای پارلمان، اتفاق میافتد. رشد را میتوان در مجلس نیز مشاهده کرد، اما انتخابات اخیر اثر منفی نشان داد.
علاوه بر این، نمایندگی بالای زنان توسط حزب Respublika نشان داده شده است، جایی که 3 نفر از 6 معاون زن هستند - یعنی 50 درصد. حزب قدرت آمانات تنها 10 زن از 62 معاون دارد. حزب مردم قزاقستان 2 زن از 5 معاون را نامزد کرد. احزاب Auyl، Ak Zhol و NSDP هر کدام یک زن را نامزد کردند (شکل 2).
تحلیل ساختاری و زندگینامهای
هنگام در نظر گرفتن ویژگیهای کلی اجتماعی-جمعیتی مجلس پارلمان، شایان توجه است به وضعیت حقوقی معاونان، به عنوان مثال، از نظر سن (سن محدود نیست)، ویژگیهای شخصی و پیشینه حرفهای. قانون اساسی جمهوری قزاقستان بیان میکند که از چه سنی میتوان برای معاونت مجلس سفلی پارلمان نامزد شد - این باید شهروند جمهوری قزاقستان باشد که به سن 25 سالگی رسیده باشد. نمایندگان سن متوسط (41-50 سال) در میان معاونان زن غالب هستند. نمایندگان زن بالای 60 سال از احزاب Ak Zhol و PPK به مجلس سفلی پارلمان انتخاب شدند. جوانترین معاون (26 ساله) در زمان انتخابات نامزد حزب Respublika بود.
تجزیه و تحلیل دادهها نشان میدهد که نابرابری جنسیتی در بالاترین سطوح دولت، در پارلمان جمهوری قزاقستان، وجود دارد.
مسیرهای شغلی
دادههای تجربی در مورد معاونان زن مجلس پارلمان ما را قادر میسازد تا نقاط کانونی، نقاط انتقال و آغاز یک حرفه حرفهای را در مسیر زندگی نمایندگان نخبه سیاسی شناسایی کنیم. حرفه حرفهای بخشی از مسیر زندگی چند بعدی یک فرد است و بر سایر زمینههای زندگی آنها تأثیر میگذارد، در حالی که به آنها وابسته است. به عنوان مثال، تحلیل جنسیتی زندگینامههای معاونان نشان میدهد که با توجه به سن آنها، عدم تقارنی در شواهد بین مردان و زنان هنگام ورود به نخبگان وجود دارد. زنان برای اولین بار بسیار دیرتر از مردان یک موقعیت نخبه را اشغال میکنند. 11 درصد از زنان در گروه جوان معاونان مجلس (از 18 تا 40 سال) نمایندگی دارند. 89 درصد از زنان در گروه میانسال قرار دارند. زنان به طور متوسط در سنین بالاتر به موقعیتهای بالا در سلسله مراتب قدرت دست مییابند. این به احتمال زیاد نشان میدهد که وقتی زنان مسیر حرفهای خود را برنامهریزی میکنند، سایر جنبههای سناریوی زندگی (شاید خانواده، ازدواج) برجستهتر میشوند. در این راستا، ذکر دلایل بیولوژیکی برای نمایندگی پایین زنان در سیاست مناسب است. طرفداران رویکرد بیولوژیکی بر این باورند که "خود زن مسئول مشارکت پایین در سیاست است، زیرا او ظاهراً نه تنها فاقد تمایل است، بلکه دارای یک "تغییر طبیعی" علایق در زمینه روابط خانوادگی و خانوادگی، در حوزه خصوصی / شخصی است" (کولسنیک، 2021، ص. 480).
متغیر مربوط به ویژگیهای مسیرهای شغلی - "کار قبل از نخبگان" - به ما امکان میدهد تا مشخص کنیم که چه کاری قبل از تصدی اولین موقعیت نخبگان توسط نماینده هیئت معاونان انجام میشود. در این زمینه، تجزیه و تحلیل دادهها نشان میدهد که زنان عموماً در بالاترین موقعیتهای سلسله مراتبی در آموزش، فرهنگ و بهداشت و درمان - 38 درصد، مشغول به کار هستند، بیش از 20 درصد از زنان از طریق بالاترین موقعیتها در موسسات اقتصادی به قوه مقننه جذب میشوند. دادههای مربوط به موقعیتهای "دستیار معاون، کارمند نهاد نماینده سطوح منطقهای و جمهوری" و "رئیس نهادهای نماینده سطح جمهوری" نیز جالب توجه است، زمانی که در گروههای مورد بررسی (موقعیت "کار قبل از نخبگان") زنان حدود 28 درصد را تشکیل میدهند.
تجزیه و تحلیل زندگینامههای ساختاری معاونان زن نشان میدهد که حرفه آنها در مقامات اجرایی محلی آغاز شده است. آنها یا کارمند یا رئیس ادارات بهداشت و درمان، آموزش و پرورش و حمایت اجتماعی بودند. نهادهای اجرایی قزاقستان به عنوان یکی از کانالهای اصلی جذب برای مناصب معاونت عمل میکنند. به عنوان مثال، دادههای تجربی نشان میدهد که 28 درصد از زنان در حوزههای سیاسی و اداری مشغول به کار بودهاند، یعنی میتوانستند در احزاب کار کنند یا معاون دورههای قبلی باشند. علاوه بر این، آنها میتوانستند مناصب اداری در مقامات دولتی داشته باشند. 22 درصد از زنان در حوزه اقتصادی، یعنی در تجارت، مشغول به کار بودند. اکثریت معاونان زن دارای مناصب مدیریتی در بهداشت و درمان، آموزش و پرورش و حمایت اجتماعی بودند.
یکی دیگر از جنبههای "محرک وضعیت" در حرفه نخبگان معاونان زن است. این تحلیل بر اساس زندگینامههای فردی نمایندگان زن نخبه سیاسی است. دادههای رسمی (یعنی اطلاعات برگرفته از زندگینامههای رسمی آنها) نشان میدهد که آنها مسیر حرفهای خود را در حوزه اجتماعی، به عنوان مثال، در مهدکودکها و مدارس آغاز کردهاند. به طور معمول، حرفه آنها به طور پویا توسعه یافته است، بنابراین، در مدتی، آنها رئیس ادارات بهداشت و درمان، آموزش و پرورش یا حمایت اجتماعی شدند. به عنوان مثال، نقطه عطف در زندگینامههای یکی از معاونان انتصاب به سمت مدیریتی بود. ما میتوانیم حرکت عمودی او را از سطح پایین به سطح شهر و سپس سطح بالاتر منطقهای در عرض 10 سال مشاهده کنیم. پس از دستیابی به بالاترین موقعیت نخبگان در مقامات اداری منطقهای، او حرکت افقی را تجربه کرد، به این معنی که میتوانست سمت رئیس اداره منطقهای آموزش و پرورش را داشته باشد و سپس به سمت مشابه در حمایت اجتماعی تغییر کند. پس از شروع حرکت به بالای نردبان شغلی خود، آنها معمولاً وارد یک حزب سیاسی میشدند.
دومین مورد از زندگینامه یک معاون زن نیز نشان میدهد که مسیر حرفهای با تدریس در دانشگاه و همچنین کار در مقامات اجرایی در آستانه، پایتخت کشور، مرتبط بوده است. اما سپس تغییری در زندگینامه رخ داد و او از طرف اتحاد ملی مددکاران اجتماعی حرفهای برای انتخابات ریاست جمهوری نامزد شد. پس از شرکت در رقابت ریاست جمهوری، او به عنوان نامزد معاونت مجلس پیشنهاد شد.
سومین مورد از زندگینامه "اجتماعی" یک نماینده زن نخبه سیاسی، "خالصترین" مورد صعود شغلی در موسسات آموزشی را نشان میدهد، زمانی که بیست سال تجربه در موسسات پیش دبستانی قبل از تبدیل تجربه حرفهای به یک موقعیت معاونت وجود داشته است.
بنابراین، حتی یک تحلیل شماتیک از زندگینامههای نخبه سیاسی از نظر ارتباط حرفه معاونان زن با حوزه اجتماعی که به طور سنتی در ادبیات دانشگاهی به عنوان کانال اصلی جذب برای سمت معاونت مجلس ذکر شده است، نشان میدهد که از سه مورد، تنها یک زندگینامه حرفهای به عنوان نمونهای از صعود شغلی در یک موسسه اجتماعی (پیش دبستانی) است.
مسیرهای آموزشی زنان
سطح تحصیلات معاونان به عنوان یک ویژگی مهم در هنگام در نظر گرفتن نابرابری جنسیتی در نخبه سیاسی در نظر گرفته میشود. تحصیلات نه تنها به سیاست، بلکه به نخبه سیاسی نیز به عنوان یک عامل تقویت کننده برای این موضوع دیده میشود. به عنوان مثال، سطح تحصیلات انباشته شده نخبگان را قادر میسازد تا برای مدت طولانی یک جامعه فرهنگی ویژه باقی بمانند و ارزشها، نگرشها و تعهدات مشترک به ایجاد روابط اجتماعی و کاهش ابهامات در گروههای نخبگان کمک میکنند (انگلستاد، 2018). آموزش نمایندگان نخبه اروپایی در موسسات آموزشی معتبر (اغلب بسته) به ما این امکان را میدهد که استدلال کنیم که آموزش اغلب نقش یک کانال انحصاری برای جذب به نخبه سیاسی و اقتصادی جامعه را ایفا میکند و به عنوان راهی برای خود-بستهشدن آن ظاهر میشود (هارتمن، 2011).
دادههای تجربی در مورد اولین تحصیلات عالی در زمینه جنسیتی نشان میدهد که تفاوتی در پروفایلهای اصلی آموزشی زنان و مردان وجود دارد. در میان معاونان زن، مدارک تحصیلی در رشتههای педагогический (حدود 40 درصد)، اقتصادی (22 درصد) و پزشکی (11 درصد) غالب است. نمایندگان نخبه تحصیلات عالی دوم خود را در سنین بالاتر و در حالی که مناصب نخبگان در نهادهای دولتی را اشغال میکنند، به دست میآورند. تحصیلات عالی دوم عموماً مربوط به رشتههای اقتصادی و حقوقی (11 درصد) است.
تحصیلات تکمیلی و مدرک تحصیلی از عناصر ضروری سرمایه آموزشی نخبه سیاسی هستند. دادههای تجربی به دست آمده نشان میدهد که حدود 17 درصد از معاونان زن دارای مدرک کارشناسی ارشد هستند و تقریباً 30 درصد از معاونان دارای مدرک کاندیدای علوم (نوع مدارک علمی قزاقستانی معادل دکترا که قبل از سال 2010 وجود داشت) و 5 درصد دارای مدرک دکترا هستند. همه آنها از پایان نامه خود در زمینههای اقتصادی، حقوقی و پزشکی دفاع کرده بودند. این روند بسیار پایدار است. در بیشتر موارد، زنان بلافاصله پس از گرفتن تحصیلات عالی، مدرک دکترا را دریافت میکنند که در مسیر آموزشی طبیعی به نظر میرسد.
نتیجهگیری
بررسی مسائل مربوط به برابری جنسیتی در بالاترین شاخه قانونگذاری دولت قزاقستان، ماهیت نامتعادل نمایندگی مردان و زنان در مناصب معاونت را مشخص کرده است.
ایدهها و نتایج ارائه شده در مقاله جدید هستند، زیرا مطالعات قبلی تنها اطلاعات کلی در مورد نابرابری جنسیتی در قزاقستان یا چگونگی بروز آن در بخش مدیریتی و غیره ارائه میدهند. برای اولین بار، بر اساس تحلیل محتوای اسناد و مطالب مبارزاتی، سطح مشارکت احزاب سیاسی در پرداختن به نابرابری جنسیتی بررسی میشود. ارتباط موضوع جنسیتی روندهای سیاست انتخاباتی را شکل داده است. با اشاره به قانون انتخابات، دولت سهمیه 30 درصدی را برای ترویج زنان آغاز کرد. اما این تعداد شامل دستههای دیگر نیز میشد: معلولان و جوانان که به طور قابل توجهی امکان مشارکت سیاسی زنان را کاهش داد. در نتیجه، تنها در دو حزب، معاونان زن در اعدادی بیش از آستانه 30 درصد نمایندگی داشتند.
بر اساس روش ساختاری-زندگینامهای، این مطالعه به بحث در مورد راهها و سازوکارهای افزایش مشارکت زنان در زندگی سیاسی قزاقستان میپردازد. نتایج مبارزات انتخاباتی سال 2023 مادهای برای تعیین نظم جنسیتی در فضای سیاسی قزاقستان فراهم کرد. بنابراین، حزب به کانالی مؤثر برای ترویج زنان در پارلمان کشور تبدیل شده است. برای مقایسه، در حوزههای انتخابیه تکنماینده، هیچ زنی نتوانست به نهاد منتخب راه یابد. تحلیل زندگینامهها و استراتژیهای شغلی این تز را تأیید میکند که زنان از طریق کار در احزاب مختلف، وزن سیاسی به دست میآورند. تغییرات در سیاست جنسیتی قزاقستان در درجه اول به دلیل ابتکارات مقامات با تلاش برای انطباق با دستور کار جهانی در این زمینه است.
یافتهها نشان میدهد که نامزدهای زن بدون وابستگی حزبی نتوانستند وارد نهادهای نماینده شوند. وضعیت برای نامزدهای مرد بدون وابستگی حزبی متفاوت است. به عنوان مثال، 7 نامزد مرد که به هیچ یک از احزاب وابسته نیستند، توانستند در یک حوزه انتخابیه تک کرسی به مجلس راه یابند (کمیسیون مرکزی انتخابات جمهوری قزاقستان، 2023). حق انتخاب شدن در یک حوزه انتخابیه تک کرسی به احزاب سیاسی، جنبشهای اجتماعی و شهروندان از طریق خود نامزدی داده شده است (قانون اساسی جمهوری قزاقستان "در مورد انتخابات در جمهوری قزاقستان"، 2024).
این نشان میدهد که آن دسته از نامزدهای زن با وابستگی حزبی توانستند به نهادهای نماینده راه یابند و بنابراین این یافته با نظریه نخبگان سازگار است. نظریه نخبگان بر این ایده متمرکز است که رهبر در رقابت انتخاباتی دارای مزیت است. تلاش این مطالعه برای تبیین ماهیت رهبری سیاسی زنان از طریق نظریه نخبگان، بحثی را در فضای منطقهای برخواهد انگیخت. علاوه بر این، امکان غلبه بر ویژگی شکلگیری نخبه بدون شرطیسازی جنسیتی از طریق ایجاد یک چارچوب قانونی جدید را فراهم خواهد کرد.
امیدوار است که این مطالعه سهم نظری و روششناختی در گفتمان برابری جنسیتی و مشارکت سیاسی زنان داشته باشد. نتایج در قزاقستان میتواند برای مقایسه با مطالعات مشابه در کشورهای دیگر مورد استفاده قرار گیرد و انگیزه بیشتری برای تحقیقات بیشتر در این زمینه ایجاد کند. این مطالعه توصیه میکند که احزاب سیاسی تجدید نظر در اسناد برنامه پیش از انتخابات را در جهت افزایش راهها و اقدامات برای پرداختن به نابرابری جنسیتی ضروری بدانند. همچنین از نظر پیشنهاد نیاز به تجدید نظر در اصل سهمیه در آینده یا افزایش درصد سهمیه اختصاص یافته برای زنان، دارای اهمیت عملی است.
جمع بندی:
این مطالعه بر ماهیت نامتعادل نمایندگی مردان و زنان در بالاترین شاخه قانونگذاری دولت قزاقستان تأکید میکند. نتایج نشان میدهد که احزاب سیاسی نقش مهمی در ترویج مشارکت سیاسی زنان ایفا میکنند. سهمیه ۳۰ درصدی معرفی شده توسط دولت گامی مثبت بوده است، اما گسترش آن به سایر دستهها (معلولان و جوانان) اثربخشی آن را برای زنان کاهش داده است. تنها آن دسته از نامزدهای زن با وابستگی حزبی توانستند به نهادهای نماینده راه یابند، که این یافته با نظریه نخبگان سازگار است و نشان میدهد که حزب به کانالی مؤثر برای ترویج زنان در پارلمان تبدیل شده است. در مقابل، هیچ نامزد زن مستقل (بدون وابستگی حزبی) یا زنانی که در حوزههای انتخابیه تکنماینده نامزد شده بودند، نتوانستند به مجلس راه یابند، در حالی که ۷ نامزد مرد مستقل موفق به ورود شدند. تحلیل زندگینامهها و استراتژیهای شغلی نیز این تز را تأیید میکند که زنان از طریق کار در احزاب مختلف، وزن سیاسی به دست میآورند. این مطالعه توصیه میکند که احزاب سیاسی اسناد برنامه پیش از انتخابات خود را در جهت افزایش راهها و اقدامات برای پرداختن به نابرابری جنسیتی بازنگری کنند و همچنین پیشنهاد میکند که در آینده نیاز به بازنگری در اصل سهمیه یا افزایش درصد سهمیه اختصاص یافته برای زنان وجود دارد. این مطالعه سهم نظری و روششناختی در گفتمان برابری جنسیتی و مشارکت سیاسی زنان دارد و نتایج آن میتواند برای مطالعات تطبیقی در کشورهای دیگر مورد استفاده قرار گیرد.
آلماتی قزاقستان
منابع:
Asanbekova, J. and Karabayeva, K. (2022), “Principles of gender regulation as priorities for sustainable development of political parties in Sovereign Kyrgyzstan”, Baltic Journal of Law and Politics, Vol. 15 No. 7, pp. 51-59.
Best, H. and Higley, J. (2018), “Introduction”, The Palgrave Handbook of Political Elites, Palgrave Macmillan, London, pp. 1-6.
Central Election Commission of the Republic of Kazakhstan (2023), “Central Election Commission registered Mazhilis Members to the Parliament of the VIII convocation”, available at: https:// www.election.gov.kz/eng/news/releases/index.php?ID58938 (accessed 19 January 2024).
Constitutional Law of the Republic of Kazakhstan (1995), “On elections in the Republic of Kazakhstan”, available at: https://adilet.zan.kz/eng/docs/Z950002464 (accessed 20 June 2023).
Constitutional Law of the Republic of Kazakhstan (2024), “No. 2464 of 28 September 1995 ‘On elections in the Republic of Kazakhstan’ - with amendments and additions as of 01.01.2024”, available at: https://online.zakon.kz/document/?doc_id51004029&pos53;-50#pos53;-50 (accessed 19 January 2024).
Engelstad, F. (2018),of Political Elites“Models of elite integration, Palgrave Macmillan, London, pp. 53-68.”, Best, H. and Higley, J. (Eds), The Palgrave Handbook
Gnedash, A.A. (2007), “Political and administrative elites of post-Soviet Russia: gender dimension (based on an expert survey in Krasnodar Region)”, New Directions in Political Science: Gender Political Science, Institutional Political Science, Political Economy, Social Policy, Russian Political Science Association, Moscow, pp. 258-274.
Hartmann, M. (2011), “Elites and power structure”, Immerfall, S. and Therborn, G. (Eds.), Handbook of European Societies: Social Transformations in the 21st Century, Springer, New York, NY, pp. 291-323.
Herbut, N.A. (2014), “Influence of party characteristics on gender representation in Parliaments”, Woman in Russian Society, Vol. 70 No. 1, pp. 18-25.
Inglehart, R. and Norris, P. (2010), Rising Tide. Gender Equality and Cultural Change around the World, Cambridge University Press, Cambridge, MA.
Kantola, J. (2019), “Women’s organizations of political parties: formal possibilities, informal challenges and discursive controversies”, NORA - Nordic Journal of Feminist and Gender Research, Vol. 27 No. 7, pp. 4-21.
Kim, J. and Fallon, K. (2023), “Making women visible: how gender quotas shape global attitudes toward women in politics”, Politics and Gender, Vol. 19 No. 4, pp. 981-1006.
Kolesnik, N.V. (2021), “Gender (Non) equality in political power in Russian regions”, Public Opinion Monitoring: Economic and Social Changes, Vol. 164 No. 4, pp. 468-491.
Law of the Republic of Kazakhstan (2009), “On state guarantees of equal rights and equal opportunities for men and women (with amendments as of 01.07.2021)”, available at: https:// adilet.zan.kz/rus/docs/Z090000223_ (accessed 20 June 2023).
Lipovka, A., Yerimpasheva, A., Rakhimbekova, Z. and Zakirova, A. (2023), “Women’s participation in political leadership: standpoints from Central Asia and Central Europe”, Journal of Eastern European and Central Asian Research, Vol. 10 No. 3, pp. 208-220.
Moniruzzaman, M. and Kazi, F.F. (2019), “Religion, society and gendered-politics in Central Asia: a comparative analysis”, Intellectual Discourse Journal, Vol. 27, pp. 745-766.
Naizabayeva, G. and Yessim, G. (2022), “Changes in the traditional occupations and discourse of women: new element of human capital in redesigned Kazakh society”, Journal of Ethnic and Cultural Studies, Vol. 9 No. 4, pp. 55-69.
Norris, P. and Lovenduski, J. (2004), Political Recruitment: Gender, Race, and Class in the British Parliament, Cambridge University Press, Cambridge, MA.
Ochilova, B.M. (2022), “The factor of women and girls in the New Uzbekistan”, Frontline Social Sciences and History Journal, Vol. 2 No.12, pp. 37-46.
Parliament of the Republic of Kazakhstan (2023), “Parliament of the Republic of Kazakhstan of the 7th convocation”, available at: https://www.parlam.kz/ru/mazhilis/history/convocation/7 (accessed 20 June 2023).
Potluri, R.M., Abikayeva, M.D., Yanovskaya, P. and Potluri, L.S. (2016), “Kazakhstan’s gender policy: problems and prospects”, The Journal of Industrial Distribution and Business, Vol. 7 No. 2, pp. 21-24.
Pushkareva, N.L. (2008), “Where there is more power, there are fewer women (gender expertise of legislation and current legislative activity of the highest authorities of the Russian Federation 1991 - 2006)”, Scientific Reports of Belgorod State University. Series: History. Political Science, Vol. 5 No. 1, pp. 117-127.
Shelomentseva, V.P., Altaibayeva, Z.K., Beisembayeva, G.M. and Bespalyy, S.V. (2019), “Identification of problems of gender equality in the Republic of Kazakhstan”, News of Higher Educational Institutions. Sociology. Economics. Politics, Vol. 12 No. 1, pp. 107-115.
Tlegenova, A. (2021), “Realities and problems of gender policy in Kazakhstan”, available at: https:// cabar.asia/en/kazakhstan-s-national-gender-policy-reality-and-challenges (accessed 12 March 2023).
UN Women (2023), “Facts and figures: women’s leadership and political participation”, available at:
https://www.unwomen.org/en/what-we-do/leadership-and-political-participation/facts-and- figures (accessed 20 June 2023).
WE Forum (2023), “This is what countries are doing to get more women into positions of power”, available at: https://www.weforum.org/agenda/2023/10/how-more-women-positions-powerpolitics/ (accessed 20 June 2023).
Zhidkova, N. (2003), “The nomination of women to parliament by political parties: a theoretical aspect”, Popkova, L.N. and Tartakovskaya, I.N. (Eds.), Gender Relations in Contemporary Russia: Research from the 1990s Collection of Scientific Articles, Samara University, Samara, pp. 202-220.
نظر شما